Thầy nói: Đức Thế Tôn xuất hiện nơi đời là để cứu độ chúng sinh. Những lời dạy vô cùng quý giá của ngài như gia bảo của mẹ cha để lại cho con cái. Ở tuổi xế bóng cha mẹ thường viết di chúc để lại tài sản cho con. 

Cũng thế, kinh Di Giáo - một bản kinh chúng ta được học từ thủa làm điệu - là lời huấn thị cuối cùng, là lời di chúc của Đức Phật để lại cho hàng sa môn Thích tử. Nó là chìa khoá, là cánh cửa giúp ta chạm được kho tàng pháp bảo của Thế Tôn để lại.  

Đến cuối đời, khi sắp Niết Bàn, Đức Phật đã nói: “Này các tỳ kheo! Hãy tôn trọng giới luật, đây là tài sản quý của người tu trong thế gian, tài sản đó như ám ngộ mình, bần nhân đắc bảo, đương tri thử tắc thị nhữ đẳng đại sư. Giữ gìn giới luật như người giữ con ngươi, tròng con mắt, như người nghèo hèn gặp của báu. Nếu như người không có con mắt trên thế gian đau khổ biết chừng nào? Có một đôi mắt sáng chúng ta thấy đỗi bình thường nhưng đến khi con mắt đau, bị nhặm ta mới thấy không đau mắt mới có giá trị. Có đôi mắt sáng ta hạnh phúc biết chừng nào nhìn được trời xanh mây trắng, biết đi đúng đường mà không phải lọt hố, sụp hầm. Giữ gìn giới luật cũng như ta có đôi mắt sáng. Nhờ có mắt sáng mà ta biết đúng sai, phải trái, việc cần làm, việc không nên làm. Cho nên yếu tố đầu tiên trong Kinh Di Giáo Đức Phật nhắc tới là giữ gìn giới luật.

Yếu tố thứ hai là chế tâm. 

Tâm của chúng ta hay rong ruổi nơi này nơi kia, cứ lao xao, vọng động một đời, không nhiếp tâm giữ giới thì không có định, không có tuệ. Đức Phật nhắc chăm sóc tâm mình như người chăn trâu, chăn bò thì bò nếu không biết chăn thì sẽ phá làng, phá xóm, ăn lúa của mình của người điều xấu xảy ra. Người biết chăn thì sẽ không đi ăn lúa của người mà chỉ biết ăn cỏ. Tu hành cốt lõi cũng chỉ là chế tâm. Mà tâm là một thể sáng suốt, thông qua sáu căn tiếp xúc sáu trần chúng ta biết tâm mình tốt hay xấu. Mắt thấy sắc, tai nghe âm thanh...thân xúc chạm. Khi mắt nhìn một nụ hoa thì tâm mình sẽ nhận được một nụ hoa, mắt nhìn những hình ảnh dục nhiễm thì tham đắm khởi lên, tâm mình sẽ đón nhận những dục nhiễm từ những tham đắm. Chúng ta chỉ có một căn  duy nhất nuôi thân là cái miệng (dùng để ăn) nhưng có tới sáu cái cửa nuôi tâm là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân ý. Nên cần phải có một bộ lọc từ sáu căn cái gì cần thiết thì đưa vô, không cần thì không đưa vô. Ba tháng an cư là cơ hội để nhìn lại chính mình, thu nhiếp sáu căn. Mỗi ngày tiếp xúc bao nhiêu duyên trần cứ nghĩ mình làm Phật sự nhưng khi nhìn lại  suy nghĩ việc này việc kia tâm mình đang lao xao một đời không để một chút lắng đọng. An cư kiết hạ là cơ hội giới hạn trần cảnh bên ngoài, giúp ta xoay vào bên trong nhìn thẳng nội tâm mình. Sự tĩnh lặng của tâm hồn là nguồn an lạc bất tận, sự tĩnh lặng tâm hồn là cảnh niết bàn tịch tịnh.Tâm càng hướng ra ngoài thì càng đi xa Đức Phât chúng ta cần xoay lại với chính mình để trở về bản tâm thanh tịnh.

Yếu tố thứ ba là cái ăn cái ngủ.

Ăn, ngủ là nhu cầu cơ bản của sự sống. Nhưng ăn ngủ thế nào để có phẩm chất  đúng lời dạy Đức Phật. Ăn để nuôi thân là bình thường nhưng ... tham ăn lạo là chuyện khác. Ăn và tham đắm vào món ăn khác rất xa nhưng lại rất gần, chỉ cách đường ăn kẻ tó. Không ai cấm ta ăn cả nhưng mà phải biết tiết thực. Mình là bậc chúng trung tôn nên phải ăn đúng giờ đúng giấc, ăn vừa đủ, chỉ cần ăn quá một chút là ngủ say sưa dậy không nỗi. Cái ăn kéo theo cái ngủ nên chúng ta cần ăn tiết chế vừa đủ. Chúng ta là những người đi ngược lại thế gian. Bốn giờ sáng chúng ta đã thức dậy toạ thiền công phu trong khi đó người thế gian đang là giấc ngủ ngon nhất nên chúng ta mới là người sống tỉnh thức.  Ba cái ăn, ngủ, mặc chúng ta cần ít lại một chút! Không ngủ sẽ sanh bệnh nhưng ngủ nhiều thì trí tuệ không có dẫn đến vô minh, người tu cần ngủ như thế nào cho đủ giấc đảm bảo được sức khoẻ. Thế hệ trẻ bây giờ học rất nhiều học đến khuya nhưng lại dậy sớm nhưng cũng không vì chuyện đó mà mình chai lì thiếu công phu thiền tập, dẫm chân tại chỗ trên con đường giác ngộ.

Điều thứ tư là chế ngự sân giận.

Mỗi thời sám hối ta đều tụng bài: Dương chị tịnh thuỷ, Biến sái tam thiên . .  . Nam Mô Thanh Lương Địa Bồ Tát.

Thanh lương là sự mát mẻ, giải quyết sự nóng bức. Tu tập lúc nào cũng cần phải có sự mát mẻ, giúp mình và người xung quanh khi nóng bức, bực bội. Nếu ai đó là cục lửa sân giận đang hừng hừng cháy thì ta hãy là hồ nước mát mẻ để cứu người ấy. Nếu không cứu được thì ít ra ta vẫn giữ được mình, không đến ngọn lửa kia cháy lây lang sang ta. 

Cảnh sát cứu hoả vào được chọn lửa cứu người là vì họ có dụng cụ bảo hộ, có kinh nghiệm, giải pháp. Còn dụng cụ bảo hộ của người tu là tâm từ bi, giải  pháp, kinh nghiệm cứu đời của người tu là thiền định. Sự mầu nhiệm của hơi thở giúp ta định được tâm, an trú trong hiện tại, biết rõ những gì đang xảy ra. Khi ta hít vào một hơi thở là ta đang vay mượn từ bên ngoài vào thì sau đó ta thở ra để trả lại. Sự sống chúng ta được hình thành từ sự vay mượn, không có gì là ta, là của ta nên những cái chấp ngã phía sau cũng không phải là mình. Chỉ cần một hơi thở nhẹ là bao phép lạ hiển bày. Hơi thở chính là thước đo sức khoẻ và tâm trạng của mỗi chúng ta.Phép lại bởi hơi thở vào ra có an nhiên thì ta mới khoẻ nhẹ hạnh phúc nếu không thì ta sẽ mệt mỏi, bất an. 

Điều thứ năm là ngã mạn.

Cái ngã, cái tôi phải cần dẹp xuống để bước trên địa vị thánh đạo giải thoát. Cái tôi gắng liền với cái danh, cái chức vụ, cái lợi ... những cái này là phương tiện làm đạo nhưng cũng chướng ngăn đạo lộ tu hành. Không có nơi nào an ổn bằng sự lắng động tự thân, không có cái chức sắc quyền hành nào bằng chức sắc làm chủ thân tâm nên tất cả chúng ta cần thực tập. Trong nếp sống người tu không gì đẹp bằng tình huynh đệ, trong quá trình hành đạo không có ai nâng đỡ đẹp đẽ bằng tình huynh đệ. Hãy tháo gỡ những danh phận, những cái ngã ta thấy được tình huynh đệ đẹp tuyệt vời biết chừng nào. Cần gìn giữ gia tài quý giá của mình, xây dựng tình huynh đệ cho vững mạnh để vững bước trên con đường tu tập của mình.

Tin: Quảng Thức, Ảnh: T.Lưu

Một số hình ảnh ghi nhận được: