Pháp thoại của Sư Ông
Làng Mai ngày 27.10.2014 trong khóa tu chánh niệm dành cho thầy cô giáo và các
nhà giáo dục được tổ chức tại Làng Mai từ ngày 25/10 – 1/11/2014 (được chuyển
ngữ từ tiếng Pháp)
Các bạn thân mến, các
đồng nghiệp thân mến,
Chào mừng quí vị đến
tham dự khóa tu tiếng Pháp dành cho các thầy cô giáo và các nhà giáo dục. Tôi
cũng là một người giáo viên và tôi rất yêu nghề. Quí vị cũng yêu nghề của mình,
đó là một điều rất quý! Quý vị có sứ mệnh ươm mầm, và nuôi dưỡng những người
trẻ lành mạnh, có khả năng tạo dựng hạnh phúc cho mình và cho những người xung
quanh. Sứ mệnh của chúng ta không chỉ là trao truyền kiến thức mà còn là xây
dựng con người, xây dựng một xã hội nhân bản để có thể chăm sóc và bảo hộ hành
tinh xinh đẹp của chúng ta.
Tôi rất may mắn vì những người trẻ đến với tôi đều có cùng một lý tưởng. Họ muốn học cách chuyển hóa tự thân, sống hạnh phúc và giúp cho những người khác cũng sống hạnh phúc như mình. Mỗi khi vào lớp, tôi luôn cảm thấy hạnh phúc vì giữa thầy và trò có sự cảm thông, có tình huynh đệ. Điều này giúp cho công việc trao truyền và tiếp nhận trở nên thuận lợi hơn rất nhiều. Tôi hỏi thăm các đệ tử về đời sống của họ, và tôi cũng kể cho họ nghe những khó khăn cũng như những ước mong của tôi. Vì vậy, tôi luôn luôn có sự liên hệ giữa thầy và trò.
Những khó khăn trong
việc giáo dục
Những người trẻ, và các
em học sinh trong thời đại của chúng ta có rất nhiều khổ đau trong lòng vì cha
mẹ các em đau khổ, vì gia đình khônghanhj phúc. Cha mẹ không truyền thông được
với nhau, hay cha mẹ và con cái không thể nói chuyện được với nhau dễ dàng.
Trong lòng đứa con có sự cô đơn, trống vắng. Và các em tìm cách khỏa lấp nỗi
trống vắng của mình bằng những trò chơi điện tử hay những thú vui tiêu khiển
độc hại khác. Trong người trẻ thời đại bây giờ có rất nhiều nỗi khổ niềm đau và
điều này làm cho công việc giáo dục trở nên khó khăn hơn.
Chính chúng tôi cũng gặp
rất nhiều khó khăn. Chúng tôi cũng cố gắng làm hết sức mình. Nhưng thật khó khi
môi trường xã hội, gia đình và những đồng nghiệp hợp tác với chúng tôi cũng
đang có rất nhiều khó khăn trong chính bản thân họ. Nếu những người giáo viên
không có hạnh phúc thì làm sao có thể tạo dựng được hạnh phúc cho học sinh? Đây
là một vấn đề lớn!
Chúng ta không có đủ
kiên nhẫn, hiểu biết, tươi mát và tình thương để giải quyết vấn đề đó. Chúng ta
cần một chiều hướng tâm linh có thể giúp cho ta chuyển hóa tự thân. Sau đó có
thể giúp chuyển hóa những người xung quanh. Mà đầu tiên là người bạn đời của
ta, hay những thành viên trong gia đình ta. Nếu thực tập thành công thì ta sẽ
trở nên nhẹ nhàng hơn, dễ chịu hơn, tươi mát hơn, và có nhiều tình thương hơn.
Ta sẽ giúp được cho những bạn đồng nghiệp cũng làm được như mình và ta có thể
áp dụng sự thực tập vào lớp học.
Như vậy bước đầu tiên là thực hiện một cuộc trở về, trở về với chính mình. Tìm một lối ra, nhưng “lối ra tùy thuộc đường vào nội tâm” (The way out is in).
Trở về chăm sóc tự thân
Trở về với tự thân để
chăm sóc cho chính mình. Để ôm ấp và xử lý những nỗi khổ niềm đau trong mình.
Có những phương pháp thực tập mà chúng ta có thể làm cùng nhau với niềm vui.
Bằng hơi thở chánh niệm, ta đem tâm trở về với thân. Trước hết ta trở về chăm sóc
hình hài của mình. Trong thân thể ta đã tích tụ nhiều căng thẳng và đau nhức.
Trở về với thân giúp ta nhận diện rằng trong thân của ta đang có sự căng thẳng,
đau nhức và ta thở như thế nào để làm lắng dịu sự đau nhức đó. Chỉ cần thực tập
buông thư, và ý thức về hơi thở trong một giờ đồng hồ cũng đã giúp được cho ta
rất nhiều.
Bụt đã dạy cho ta một
phương pháp:
“Thở vào, tôi ý thức rõ
rệt về thân thể tôi.
Thở ra, tôi buông thư
những căng thẳng trong thân thể tôi”.
Tôi trở về với hình hài
của tôi, hình hài tôi là một mầu nhiệm nhưng nó không có đủ sự bình an trong
giờ phút này.
Nếu không có sự bình an
trong thân thì cũng không có sự bình an trong tâm. Thân và tâm nhất như. Chúng
ta phải bắt đầu bằng sự thực tập trở về với thân. Ta có thể tập buông thư trong
khi đi, đứng, nằm, ngồi. Đây là những thực tập căn bản và thiết yếu. Ta có thể
tập buông thư khi ngồi trong xe bus hay trong xe hơi. Ta cũng có thể tập buông
thư khi nấu bữa sáng hay khi rửa bát. Trong ngày ta có rất nhiều cơ hội
để thực tập buông thư. Điều này rất quan trọng!
Có những phương pháp
thực tập giúp ta nhận diện được những mầu nhiệm của sự sống và vẻ đẹp của thiên
nhiên trong giây phút hiện tại. Nếu thở vào một hơi và đặt hết sự chú tâm vào
hơi thở vào thì có thể ngưng lại tất cả sự suy tư. Chúng ta suy tư rất nhiều
nhưng những suy tư của ta đều không có nhiều lợi lạc. Càng suy tư thì ta càng
trở nên lộn xộn hơn. “Tôi suy tư nên tôi không thật sự có mặt, tôi suy
tư nên tôi đánh mất mình trong sự suy tư đó” (Je pense donc je ne suis pas
vraiment là, je pense donc je suis perdu dans ma pensée).
Nếu chỉ chú tâm vào hơi
thở vào, dù hơi thở đó chỉ kéo dài trong hai hay ba giây thì ta cũng đã ngưng
lại được sự suy tư của mình. Ta có tự do đối với quá khứ, đối với tương lai,
đối với những dự án trong hiện tại và hơi thở vào đó có thể rất dễ chịu.
Một hơi thở vào có thể
rất dễ chịu đối với người thực tập. Mình đang còn sống, mình đang thở vào. Đó
là một mầu nhiệm! Những người đã mất không còn thở vào được nữa. Tôi đang thở
vào, tôi đang còn sống. Và còn sống là một mầu nhiệm, mầu nhiệm lớn nhất trong
tất cả những mầu nhiệm trên thế giới. Ta có niềm vui khi thở vào. Trong khi thở
vào ta đem tâm trở về với thân. Trong đời sống hàng ngày, thường thì thân ta ở
đây mà tâm ta thì ở chỗ khác, tâm ta rong ruổi về quá khứ, hoặc tương lai, hay
đắm chìm trong những dự án, trong sự giận hờn. Tâm không ở cùng với thân và như
vậy thì ta đang không thật sự sống.
Để thật sự có mặt và
sống sâu sắc mỗi giây phút của đời sống thì tâm ta phải có mặt với thân ta. Khi
thân và tâm là một thì ta hoàn toàn có mặt và nhận diện được những mầu nhiệm
của sự sống xung quanh. Như mặt trời, cây xanh, tiếng chim hót,…Vương quốc của
Thượng đế đang có mặt bây giờ và ở đây. Đây là sự nhận diện đơn thuần những mầu
nhiệm của sự sống. Nhận ra rằng mình đang có nhiều điều kiện hạnh phúc hơn
nhiều người khác. Mình may mắn được sống hạnh phúc bây giờ và ở đây. Nếu có
thời gian quí vị có thể lấy một tờ giấy rồi viết xuống những điều kiện hạnh
phúc mà mình đang có trong hiện tại, mình không cần phải chạy đi tìm trong
tương lai. Tôi tin chắc là một tờ giấy, hai tờ không đủ để viết hết. Mà ba hay
bốn tờ cũng không đủ. Quí vị có rất nhiều may mắn và có rất nhiều điều kiện
hạnh phúc. “Hạnh phúc có thể có được ngay bây giờ và ở đây”, đó là lời Bụt dạy.
Người Pháp cũng có câu: Qu’est-ce qu’on attend pour être heureux?
(Chúng ta còn chờ gì nữa để có hạnh phúc?)
Sự thực tập giúp cho ta nhận diện được những mầu nhiệm của sự sống, vương quốc của Thượng đế và những điều kiện hạnh phúc đang có mặt. Ta có thể chế tác được niềm vui và hạnh phúc bất cứ ở đâu, bất cứ lúc nào. Một người thực tập chánh niệm giỏi là người có khá năng chế tác niềm vui và hạnh phúc bất cứ lúc nào và bất cứ ở đâu. Đó là nghệ thuật hạnh phúc. Nó rất dễ dàng và giản dị, ai cũng có thể làm được.
Nghệ thuật khổ đau
Ngoài ra có một bài thực
tập khi trong ta có một cảm xúc đau khổ phát sinh. Khi một cảm xúc khổ đau bắt
đầu xuất hiện thì ta thở như thế nào để có thể chế tác được năng lượng của
chánh niệm. Năng lượng này giúp cho ta nhận diện, và ôm ấp cảm xúc đó một cách
dịu dàng. Chỉ cần vài phút thực tập có thể giúp ta lắng dịu được cảm xúc. Điều
này rất là quan trọng!
Ta phải lắng nghe những
nỗi khổ niềm đau trong thân, trong cảm thọ và trong tâm của mình. Người kia
cũng vậy, người kia cũng có nỗi khổ niềm đau trong họ. Vì họ khổ đau, nên lời
nói và hành động của người đó đã làm cho ta đau khổ. Chỉ vì người kia không
biết cách xử lý nỗi khổ niềm đau của chính mình chứ họ không cố ý làm cho ta
đau khổ. Nhưng là người có tu học chúng ta biết cách xử lý nỗi khổ niềm đau của
mình.
Xử lý khổ đau là một
nghệ thuật. Chúng ta nói tới nghệ thuật hạnh phúc nhưng cũng có thể nói tới
nghệ thuật khổ đau. Chúng ta phải học cách khổ đau. Người biết cách khổ đau thì
khổ sẽ ít hơn những người khác. Quí vị hãy tin tôi: “Ai biết cách khổ đau
thì khổ ít hơn những người khác.” Đó là một sự thật! Nếu mình có khả
năng thấy được nỗi khổ niềm đau trong người kia thì mình sẽ không còn khổ nữa:
“Tội cho người ấy, tội cho bạn tôi, tội cho đồng nghiệp của tôi, họ có bao
nhiêu là khổ đau trong lòng mà không biết cách để xử lý. Họ khổ và làm khổ luôn
những người khác.” Nếu mình nhìn được như vậy thì tự nhiên trong mắt của mình
có từ bi ngay lập tức. Khi trong lòng mình có từ bi, có tình thương thì mình sẽ
không đau khổ nhiều nữa. Từ bi là liều thuốc chữa trị được sự giận hờn.
Chúng ta có thể chế tác
được năng lượng từ bi một cách dễ dàng. Chỉ cần thấy được nỗi khổ niềm đau của
người kia thì trong trái tim ta ứa ra tình thương đối với họ và ta có thể mỉm
cười với người kia một cách nhẹ nhàng. Người kia sẽ rất ngạc nhiên và tự
hỏi:”Tại sao anh ta có thể làm được như vậy? Nếu gặp trường hợp này thì những
người khác sẽ phản ứng lại một cách giận dữ, nhưng sao anh lại có thể nhẹ
nhàng, tươi cười và đầy tình thương như vậy?” Khi đó, chúng ta có cơ hội giúp được
cho những người khác. Thực hiện một cuộc trở về là bước thứ nhất. Sau đó ta có
thể giúp cho người bạn đời của mình hay những người thân trong gia đình. Thấy
được sự chuyển hóa của ta, sẽ giúp cho họ có niềm tim nếu thực tập như vậy họ
cũng sẽ thành công.
Thực tập ái ngữ và lắng
nghe để tái lập truyền thông và đem lại sự hòa giải
Tái lập truyền thông và
đem lại sự hòa giải là chuyện ta có thể làm được. Sự thực tập nói lời ái ngữ và
lắng nghe sâu giúp cho chúng ta thiết lập lại truyền thông và đưa tới sự hòa
giải.
“Anh ơi, em biết là anh
có rất nhiều khổ đau trong những năm vừa qua. Em đã không giúp gì được cho anh
mà còn làm cho tình trạng trở nên tệ hại hơn. Em xin lỗi anh! Em không cố ý làm
cho anh khổ. Nhưng em đã không thấy và không hiểu được nỗi khổ niềm đau trong
anh, vì vậy anh phải giúp cho em. Anh phải nói cho em biết những gì trong lòng
anh, những khó khăn và những khổ đau của anh. Em tin chắc rằng nếu hiểu được
khổ đau trong anh thì em sẽ không hành xử như những gì em đã từng hành xử những
năm qua. Anh phải giúp cho em. Anh phải nói cho em biết những khổ đau chất chứa
trong lòng.” Đó là ái ngữ, là chìa khóa để mở cửa trái tim của người kia. Sự
thực tập này rất hiệu nghiệm, cho dù là giữa hai người đã có khó khăn trong 5
năm rồi. Người kia sẽ nói cho ta biết những gì trong trái tim họ và bây giờ ta
có thể thực tập như Bồ tát Avalokiteshvara (Bồ tát Quán Thế Âm): Chỉ
cần lắng nghe với tâm từ bi là đã giúp cho người kia bớt khổ. Lắng
nghe với tâm từ bi có khả năng giúp cho người kia trải hết lòng ra để cho họ
bớt khổ.
Nếu người kia có những
cái thấy sai lầm thì ta cũng không nên cắt ngang. Ta phải để cho người kia nói.
Sau này, nếu có thì giờ thì ta sẽ cung cấp vài dữ kiện để người kia thấy được
tri giác sai lầm đó, nhưng bây giờ thì chưa. Bây giờ là lúc mình thiết lập lại
truyền thông và hòa giải với nhau.
Sau này, khi các giáo
chức hợp tác với nhau và khi các giáo chức hợp tác với gia đình của họ thì
chúng ta sẽ tiến thêm một bước nữa. Chúng ta có thể đến gần với môi trường của
sở làm, trong đó có những đồng nghiệp và những học sinh của mình. Chúng ta biết
rằng phần đông những bạn đồng nghiệp của mình cũng mang nỗi khổ niềm đau trong
lòng. Vì vậy nếu có sự hiểu biết và lòng từ bi thì mình sẽ đỡ khổ hơn khi những
người đó “bùng nổ” với mình.
Mỗi giáo viên phải là
một người xây dựng Tăng thân
Chúng ta phải nghĩ tới việc xây dựng tăng thân. Tức là một đoàn thể trong đó có những đồng nghiệp hay những người làm việc trong trường học, có thể là 3 hay 4 người mà ta dễ dàng truyền thông được với. Chúng ta phải xây dựng một tăng thân. Cùng đến với nhau để có thể nuôi dưỡng và duy trì sự thực tập. Thực tập không phải với tính cách một cá nhân hay một gia đình mà là với tính cách một đoàn thể. Xây dựng tăng thân là công việc tối cần thiết. Chúng ta có thể đi thiền hành cùng nhau, uống trà cùng nhau hay tổ chức một buổi thiền buông thư chung.
Chúng ta xây dựng một
đoàn thể nhỏ gồm những thầy cô giáo có hạnh phúc, “thầy cô giáo hạnh phúc sẽ
làm thay đổi thế giới”. Với tăng thân nhỏ bé đó ta có thể làm làm thay đổi cả
tập thể trường học. Chúng ta có thể viết một lá thư: “Chúng tôi là một nhóm người,
chúng tôi đã thực tập những phương pháp như vậy(…) và đã đạt được nhiều sự
chuyển hóa trong đời sống, trong công việc cũng như trong lớp học. Chúng tôi
nghĩ rất lợi lạc nếu quí vị cùng thực tập với chúng tôi”. Như vậy những đồng
nghiệp khác cũng sẽ có cơ hội nếm được bình an, tình huynh đệ và sự buông thư
ấy.
Chúng ta không thể tiếp
tục như hiện nay, tại vì nếu chính các giáo viên không có hạnh phúc, không bình
an và không hòa hợp với nhau thì làm sao mà mình có thể giúp được cho những
người học sinh bớt khổ và thành công trong học tập. Xây dựng một tăng thân là
công việc tối hậu. Mỗi giáo viên phải là một người dựng tăng. Sau khi giác ngộ,
công việc đầu tiên mà Bụt làm là xây dựng một tăng thân. Ngài biết rõ là nếu
không có tăng thân thì mình sẽ thể nào không hoàn thành được sự nghiệp của một
vị Bụt.
Giáo viên là một nghề
rất cao quí, rất đẹp, rất đáng kính trọng. Nhưng nếu không có một tăng thân thì
mình cũng không làm được gì nhiều. Vì vậy xây dựng tăng thân là một việc tối
cần!
Các bạn thân mến, chúng ta có một khóa tu, điều này rất ý nghĩa. Chúng ta có cơ hội cùng nhau thực tập những điều này. Tôi chúc các bạn có một khóa tu hạnh phúc và đạt được nhiều sự chuyển hóa. Xin cảm ơn các bạn.
Nguồn: langmai.org
Tin Tức Liên Quan
- Vẫn mãi sáng ngời Như Ngọc ( 2/11/2020 8:39)
- Nỗi Lòng miền Trung (27/10/2020 10:38)
- Cần lắm những tấm lòng! (16/10/2020 8:54)
- Sách của Thiền sư Nhất Hạnh trong nhóm đáng đọc nhất (10/10/2020 9:23)
- Xúc động lễ xuất gia cây Hạt Dẻ tại Pháp ( 8/10/2020 7:35)
- Đại giới đàn: Những vấn đề cần quan tâm, điều chỉnh ( 4/10/2020 8:11)
- Thông tin về sức khỏe của Thiền sư Thích Nhất Hạnh (20/09/2020 9:06)
- Cuộc cách mạng của tình thương (14/09/2020 9:57)
- Huyền thoại âm nhạc Tina Turner: “Phật pháp cứu vớt cuộc đời tôi” ( 9/09/2020 3:49)
- Tìm được bản in sách Việt ngữ kịch bản Cậu Đồng của thiền sư Thích Nhất Hạnh ( 8/09/2020 3:19)