Kính thưa chư vị khách quí!

Kính thưa quí Phật tử và bà con kính mến Đạo Phật!

Hôm nay, chúng ta cùng nhau tề tựu về đây, hội trường Hoàng Thành, TTTM Sapa, Praha, Cộng hoà Czech  để thành tâm tổ chức lễ kỷ niệm ngày ra đời của Đức Từ phụ Thích Ca Mâu Ni, bậc thánh vĩ đại đã chứng đạo giải thoát và đem chân lý mầu nhiệm hướng đến nhân loại, giúp mọi người tu tập, thực hành theo giáo pháp để có được kết quả tốt trong cuộc sống. Đức Phật đã cách xa chúng ta hơn hai mươi sáu thế kỷ nhưng những lời dạy của ngài với tinh thần từ bi, hòa bình, bất bạo động, khoan thứ, hỷ xả, chấp nhận nhau, thương yêu nhau vẫn giữ nguyên giá trị cho đến hôm nay.

Nhân loại đang đứng trước những thách thức lớn về an ninh sự sống: dịch bệnh lây lan, động đất sống thần liên tục diễn ra nhiều nơi, môi trường xanh bị tàn phá, nạn khủng bố không còn bùng phát trong khu vực mà đã mang tính toàn cầu, sự va chạm giữa các nền văn hoá, văn minh, giữa các tôn giáo, rồi dẫn đến sự va chạm về kinh tế, về quân sự giữa các quốc gia, giữa các châu lục với nhau. Nguy hiểm hơn đó là sự va chạm giữa các cường quốc hạt nhân nguyên tử khiến cho nhân loại sống trong thấp thỏm và lo âu. Con người đang đứng trước vực thẳm chiến tranh, nền hòa bình đang bị đe dọa. 

Chúng ta đang sống giữa lòng Châu Âu, có lẽ chúng ta ai cũng biết sự căng thẳng giữa Nga và EU, giữa Nga với Mỹ. Rồi vấn đề biển Đông, vấn đề Châu Á Thái Bình Dương giữa Trung Quốc với Mỹ, Trung Quốc với các nước trong khu vực. Đó là những vấn nạn lớn đang thách thức những trái tim yêu chuộng hoà bình. Trước những nguy cơ đó, hình ảnh Đức Phật ra đời, hình ảnh Đạo Phật, tôn giáo của hoà bình, khoan thứ và bất bạo động hiện rõ hơn bao giờ hết, giá trị hơn bao giờ hết trong trái tim nhân loại.

Những biến động đó có liên quan gì đến ta không, có dính dấp gì đến cộng đồng người Việt của mình tại đây không, có ảnh hưởng đến hạnh phúc và khổ đau không, có buồn và vui hay không. Ngày Phật đản liên quan gì mà lại đề cập đến chiến tranh và hoà bình ở đây.  Xin thưa, một làn gió nhẹ ở trong thềm lục địa có thể gây sóng bão giữa biển khơi, một chiếc lá rơi có thể tạo thành trận cuồng phong giữa núi rừng. Đó là Duyên sinh, Duyên khởi Đức Phật dạy.

Cuối năm 2014, tôi cũng có mặt ở châu Âu để đón tết cùng  với cộng đồng bà con ta ở quê hương thứ 2 này. Vào một ngày cuối năm, tôi đến thăm nhà của một Phật tử ở Buddapest, được ăn bánh táo, được dùng cơm mà thức ăn cũng ninh bằng táo, rồi uống nước táo thay trà. Gia đình này buôn bán trái cây. Tôi hỏi, hôm nay làm gì mà chiêu đãi cái gì cũng toàn là táo không vậy. Cô chủ nhà thở dài trả lời, thưa thầy con đang rất buồn khổ vì những quả táo này đây. Nga và EU đang căng thẳng về Ukraina. Ông EU cấm vận ông Nga, không cho nhập khẩu hàng nông sản thực phẩm và một số mặt hàng. Ông Nga cũng cấm vận lại EU không cho nhập khẩu hàng nông sản thực phẩm và một số mặt hàng. Việc Nga không cho phép nhập khẩu khiến trái cây bị ùn ứ hàng loạt ở Ba Lan, Hungary và một số nước.

Câu chuyện quả táo đó làm tôi nghẹn lòng, tôi uống không được nữa.  Nhìn sâu vào ly nước táo, tôi thấy trái táo đang buồn, những người Việt buôn bán trái cây buồn, một nhóm người Việt buồn thì cả cộng đồng người Việt cũng buồn. Có bao nhiêu người Việt sống ở Đông Âu đang buồn khổ vì sự cấm vận không cho phép xuất khẩu táo sang Nga. Tôi nghĩ là nhiều. Không chỉ có cộng đồng người Việt mà người dân bản xứ cũng chịu thiệt không nhỏ vì việc này. 

Câu chuyện trái táo là một chuyện nhỏ mà tôi biết. Còn biết bao nhiêu chuyện tương tự đang tiếp tục diễn ra bởi sự trừng phạt lẫn nhau giữa EU và Nga.

Tại sao vậy. Đó là do tranh chấp về quyền thống trị, sự tranh giành về ảnh hưởng thuộc địa, sự đấu tranh vì tư tưởng ý thức hệ. Nó phục vụ cho mục đích chính trị hơn là kiến tạo nền hoà bình.

Hoà bình, thịnh vượng gần như nằm trong tay các nhà lãnh đạo. Nếu lãnh đạo 2 quốc gia đoàn kết, hợp tác hữu nghị bằng tinh thần thiện chí thì dân chúng hai quốc gia sẽ hưởng hạnh phúc, an vui. Nhiều quốc gia cùng đoàn kết, hợp tác, hữu nghị thì dân chúng càng nhiều hạnh phúc, càng nhiều an vui. Hai nhà lãnh đạo buồn với nhau thì dân chúng cũng bắt đầu theo đó mà buồn. Hai nhà lãnh đạo căng thẳng với nhau thì dân chúng cũng theo đó mà căng thẳng. Một tổ chức với một tổ chức, một  người bạn với một người bạn cũng vậy. Gia đình cũng thế, khi cha mẹ hạnh phúc thì gia đình ấm êm, con cái vui sướng. Khi cha mẹ căng thẳng thì con cái buồn khổ.  Chuyện buồn vui dù một tí thôi nhưng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường xung quanh. Ngay trong một con người, nếu người đó có hạnh phúc và bình an thì  năng lượng hạnh phúc, bình an của người đó cũng được tỏa sáng, chiêu cảm đến môi trường xung quanh. Một người nếu có nhiều năng lượng phiền não, bất thiện thì năng lượng tiêu cực kia cũng chiêu cảm đến môi trường xung quanh.

Nhìn sâu vào lòng trái táo, tôi thấy dân chúng châu Âu khổ, dân chúng Nga khổ, tôi cũng nhìn thấy ông Putin khổ, ông Obama khổ, ông Poroshenko khổ, những nhà lãnh đạo châu Âu cũng khổ. Khổ vì nó lẩn quẩn trong vòng tranh chấp mà chưa có lối thoát. Ai cũng muốn được giải vây nhưng ai cũng muốn mình hơn. Vì vậy mà cuộc cờ đang đứng ở thế bế tắc.

Cũng là những trái táo, nhưng tôi chứng kiến có những trái táo tràn đầy hạnh phúc, tràn đầy hòa bình và an vui. Sáng nay khoảng mười lăm, hai chục Phật tử với năm bảy thùng táo và nhiều loại trái cây khác, các vị đang lấy trái cây đặt  vào trong túi để phát lộc cho bà con Phật tử sau khóa lễ này. Tôi lắng nghe mọi người vừa làm vừa hát. Những khúc hát nghe sao hạnh phúc quá, vui quá. Tôi  xin mấy vị hát lại một lần nữa. Và, mọi người hát lại rằng: 

“Anh em ta từ bốn phương trời

Chị em ta từ khắp năm châu,

Không phân biệt màu da tôn giáo,

Cùng về đây xây đắp tình thương

Có hiểu mới có thương,

Hiểu càng rộng, thương càng sâu, thương càng sâu, hiểu càng lớn". 

Tay cầm trái táo mà lòng hoan hỷ, thân khinh an, miệng gửi gắm những lời yêu thương vào trong đó. 

Con người từ bốn biển, năm châu tựu về, không phân biệt màu da, tôn giáo, đến với nhau chỉ bằng một chất liệu duy nhất là yêu thương, chỉ làm một việc duy nhất  là xây đắp, vun bồi tình thương. Chúng ta không phải từ bốn biển, năm châu mà từ mảnh đất cong hình chữ S đến đây,  không phải khác màu da mà còn đồng màu da, chúng ta không phải khác tôn giáo mà có cùng niềm tin Tam Bảo. Chắc chắn chúng ta phải làm được điều đó.

Cũng là một trái táo nhưng lòng yêu thương đang được gửi gắm vào, niềm hạnh phúc trào dâng, lòng khoan thứ tràn trề đang được gửi gắm vào. Một khúc hát mà nội dung không khác một bài kinh. Người làm việc đang thực hành lời Phật dạy, đang làm việc Phật làm. 

Tôi đề nghị những Phật tử đang làm việc hãy hát thêm, hát thêm nữa. Trong khi đó tôi lắng lòng nghe, như đang nghe kinh. Tai tôi nghe sâu sắc, lòng tôi lắng khẩn thành. Tôi biết mọi người đang gửi niềm vui vào trong quả táo. Và, tôi cũng quay về với hơi thở, muốn đem cái năng lượng an vui này gửi gắm vào trong trái táo, gửi đến chúng ta, những người nhận được quả táo này như nhận lấy nguồn hạnh phúc, bình an của Đức Phật. 

Nhìn bằng nhục nhãn, ta thấy những Phật tử đang vừa làm vừa hát. Nhưng nhìn bằng tuệ nhãn thì chúng ta sẽ thấy những người bạn đạo đang gửi gắm tâm niệm hòa bình, hạnh phúc và tình thương vào trong trái táo, mong những trái táo ngon ngọt tỏa ngát hương thơm cho ta, cho người, cho đời.

Thành thử, khi làm điều gì, chúng ta hãy đặt tình thương, hạnh phúc, an vui vào trong hành động của mình, những việc làm đó được nuôi dưỡng bằng những dưỡng tố tốt thì chắc chắn kết quả của nó sẽ là hạnh phúc, an vui. Với tâm bất thiện, bất hạnh, bất an đặt vào việc làm thì kết quả dẫn đến sẽ tương ứng như vậy.

Khi đang làm việc lành gì đó, muốn mời ai tham gia, chúng ta nói là lại đây "góp phần công đức". Nghĩa là, ta đang làm việc công đức và khuyên mọi người cùng làm việc công đức. 

Với góc độ xã hội, những người làm những điều tốt đẹp, thánh thiện, chân thật, có ích được gọi là người đang làm việc đạo đức, cũng gọi là người sống có đạo đức. 

Đạo đức là cái trục của sự phát triển vững bền trên tất cả mọi mặt. Người làm chính trị phải có đạo đức, nếu không có đạo đức nền chính trị đó sẽ phá sản. Người làm kinh tế, làm văn hoá hay làm bất cứ lĩnh vực nào cũng phải có đạo đức, nếu không việc làm đó sẽ bị phá sản.  Người sống đời sống tâm linh, làm việc truyền bá tôn giáo cũng phải có đạo đức. Nếu thiếu đạo đức, đường hướng tôn giáo đó cũng bị phá sản. Dù chúng ta dán bất cứ nhãn hiệu gì, dù là 2 chữ Phật giáo to tướng được gắn lên nhưng chất liệu của đạo đức tâm linh thiếu vắng nó sẽ không bền, không tồn tại.

Các chính khách khi gặp nhau, họ thường chìa tay ra để bắt, để gọi là đoàn kết, hữu nghị. Nhưng không biết cầm tay nhau, họ còn có hàm ý để kiềm chế nhau nữa không thì chỉ những người bắt tay mới biết. Và, họ chỉ bắt có một tay còn tay đằng sau cầm cái gì không ai biết ngoài họ. 

Người đệ tử Phật rộng mở cả hai bàn tay ra, đây là đôi bàn tay trong trắng của tôi, đây là tấm lòng trong trắng của tôi hãy đón nhận và hãy nhìn thấy. Người đệ tử Phật khi gặp người, đưa 2 tay lên thành hình búp sen, để ngay trước ngực xin cúng Phật, xin dâng đời. 

Một bàn tay ở phía trước chìa ra, nhưng một bàn tay ở phía sau thì nắm lại, thì lấy gì mà không nghi ngờ, không phòng thủ lẫn nhau. Thắng khổ theo cái thắng mà bại cũng khổ theo cái bại. Chân lý chứa đựng tình thương, nó vượt thoát thắng bại, được mất, buồn vui, có không, khôn dại. Người học Phật hãy học trên tinh thần vô ngã, thấy được rằng chúng ta chỉ thực sự hạnh phúc khi người kia hạnh phúc. Hiểu rằng, khi đóa hoa trong lòng mình nở để dâng hiến cho đời, cũng chính là những gì thơm tho nhất, đẹp nhất đang trang điểm cho mình, vì nó thơm, nó đẹp  từ trong lòng mình đẹp ra.

Khi giận ai, gây khổ cho ai thì chính mình phải nhận lấy cái hậu quả khổ giận đó trước, vì cục khổ nó nhen nhóm từ trong lòng mình. Giận như một cục lửa nó thiêu đốt ta. Giận nhiều thì cục lửa đó cháy nhiều, thiêu đốt nhiều. Chẳng ai dại đi đốt mình cả.

Hãy trồng thật nhiều hoa quả và hãy tưới tẩm nhiều chất mát dịu để vườn tâm có thêm nhiều hoa thơm quả ngọt.