Thầy đã giải thích rõ cho đại chúng thế nào là nghệ thuật lắng nghe, thế nào là nghệ thuật quan sát. Trong nghệ thuật lắng nghe, để nghe cho trọn vẹn, nghe sao có phẩm chất thì trước hết phải thực tập “lắng” trước, người biết lắng nghe sẽ có nhiều tư lương, nhiều kinh nghiệm để chia sẻ với mọi người, với cuộc đời.

Khi đã thực sự lắng nghe thì chúng ta đã buông bỏ rất nhiều thứ, cũng vậy, là hành giả tu tập theo con đường của Như Lai, để nghe pháp có hiệu quả chúng ta nên thực hành nghe pháp bằng tâm thì lúc đó những lời vàng ngọc từ cơn mưa pháp của quý Thầy sẽ đọng lại, từ đó trở thành hành trang đi vào mọi nẻo đường đời. 

Lắng nghe còn giúp ta buông đi cái tôi của chính mình, cái tôi của sự hiểu biết, của tri thức. Trong biển người mênh mông này mỗi người đều có cái hay của sự hiểu biết khác nhau để chúng ta học hỏi. Cái tôi và sự hiểu biết tỷ lệ nghịch với nhau, cái tôi càng lớn sự hiểu biết càng nhỏ, cái tôi càng nhỏ thì sự hiểu biết càng mênh mông. Từ đó mới thấy rằng kiến thức chỉ là phương tiện cho người Phật tử trên con đường tu học chứ ta không phải dựa vào kiến thức mà cho rằng bản thân đã tu hơn người khác.

Có một câu châm ngôn rằng khi bạn nói thì bạn chỉ nói được việc gì mà bạn đã biết còn khi bạn lắng nghe, bạn nghe được vô số điều mà có thể bạn chưa từng biết qua bao giờ. 

Chúng ta học nói ba năm nhưng học lắng nghe cả đời. Thầy dạy, khi lắng nghe, chúng ta nên lắng nghe từ ngoại giới; lắng nghe chính mình;  lắng nghe để hiểu và thương

Trong phần nghệ thuật quan sát, Thầy nói rằng mọi cái nhìn của chúng ta về sự vật hiện tượng sẽ phản ánh tâm của chính mình. Dễ giận, dễ hờn, dễ buồn bực, âu cũng bắt nguồn từ nội tâm bất an và lòng tham sân si. Thầy dạy, nghệ thuật quan sát tuyệt vời nhất chính là quan sát chính mình. Nếu tâm ta bình an, ta mới có thể mang bình an tới cho người khác và truyền năng lượng tích cực đến mọi người.

Bài pháp kết thúc trong niềm hoan hỷ của đại chúng

Ngọc Ánh

Một số hình ảnh ghi nhận khác: