Đến Quảng Bình, chúng tôi không quên đến viếng thăm mộ Đại Tướng Võ Nguyên Giáp – một danh tướng đương thời cũng như qua chiều dài lịch sử của thế giới.  Trong hành trình đó, những bài thiền ca được nối tiếp ngân lên, những nụ cười ý  vị, những niềm hoan hỷ hiện rõ trên khuôn mặt từng người.

Sau khi hướng dẫn thiền ca, Thầy Viện chủ đã giảng giải nghĩa lí của từng bài hát.  Mỗi bài mang một chất liệu để thực tập nhưng chúng tôi vẫn ấn tượng bài "Hiểu  và Thương": Anh em ta từ bốn phương trời/ Chị em ta từ khắp năm Châu/ Không phân biệt màu da tôn giáo/ Cùng về đây xây đắp yêu thương ...

Thầy chỉ dạy những yếu tố, những chất liệu cơ bản của hiểu và thương cũng như thông điệp mà bài thiền ca mang đến. Thầy nói, thế giới đang đứng trước vực thẳm của chiến tranh bởi 3 vấn nạn lớn: biên cương, sắc tộc và tôn giáo - căn nguyên  của sự chia rẽ con người từ thuở ban sơ. Thầy nói rằng, đừng nhân danh thánh thiện, đừng cố dán cho mình những nhãn hiệu, dù đó là nhãn hiệu gì, để rồi chúng ta tạo cách biệt nhau ngay từ trong suy nghĩ. Cũng chỉ vì phân biệt, anh người vùng này/ nước này, tôi người vùng kia / nước kia; anh da màu này, tôi màu da kia. Hay đỉnh điểm của sự phân biệt, tôi tôn giáo này, anh tín ngưỡng kia, để rồi tạo thành đối thủ của nhau.  Chính vì sự chấp thủ cực đoan và cố hữu này mà con người ngày càng cách xa nhau, ngày càng làm khổ nhau hơn trong chiều dài thời gian của nhân loại. Để chấm dứt tình trạng này, Thầy chia sẻ, chúng ta nên có cái nhìn cởi mở hơn, đa chiều và khách quan hơn; đừng độc tôn tư tưởng, cũng đừng để sự phân biệt bao trùm lấy ta ngay cả trong tư duy cũng như trong tiềm thức. Có như vậy, nhân loại mới có cơ hội gần gũi nhau hơn.

Kết thúc lời chia sẻ của Thầy cũng là lúc Đoàn qua đến Đèo Ngang. Để rồi, hình ảnh của Bà Huyện Thanh Quan như níu chân chúng tôi dừng lại để có dịp thể nghiệm chút tâm tưởng của cảnh cũ, người xưa.

“ Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa…”

Mặc dù, thời điểm của chúng tôi đến không phải vào lúc chiều tà. Song, không vì thế mà cảnh vật nơi đây giảm đi cái đẹp u tịch đặc trưng vốn có. Cỏ cây còn đó, đá cũ đây và cái mộng tưởng của bậc thi sĩ năm xưa, mấy trăm năm sau vẫn còn lưu dấu.

Chia tay Đèo Ngang, giã từ Bà Huyện, chúng tôi tiếp tục hành trình đến với Đảo Yến – nơi yên giấc của Tướng Giáp. Đúng là từ cổ đến kim, Quảng Bình chưa bao giờ thiếu vắng những bậc anh tài kiệt xuất khiến hàng con cháu phải ngã mũ nghiêng mình.

Để rồi, khi chúng tôi đến nơi, cảm xúc dẫn lối vẫn còn nguyên đó. Bà Huyện dụng văn – Bác Giáp dụng võ, cũng đủ làm nỗi bật một vùng địa linh, nhân kiệt như vậy rồi.

Trên hành trình đến với bà con Quảng Bình, xa thấy núi xanh – gần có đồng ruộng; bên sự đổi thay không ngừng của quê hương, Quảng Bình vẫn còn đó những vùng miền nghèo khó. Đặc biệt là những vùng đất nằm cận kề biên giới Việt – Lào, mà các xã Kim Hóa, Thanh Hóa thuộc huyện Tuyên Hóa là những xã tiêu biểu. Khi chúng tôi đến hai vùng đất này, sự nghèo khó đã hiện lên trông thấy; những con đường đất đỏ, lầy lội bởi trời mưa, những căn nhà bé nhỏ nằm lác đác như muốn ẩn mình dưới núi rừng xanh. Thế đủ biết, giao thông nơi đây khó khăn đến nhường nào.

Tại xã Thanh Hóa, sau khi trao quà cho bà con, Đoàn có đi thăm gia đình của một bà mẹ già có ba người con bị tâm thần. Bước đến căn nhà cũ, xập xệ với những ván gỗ mỏng che chắn làm tường, cảnh tượng trước chúng tôi là bà mẹ già Mai Thị Lợi yếu ớt khóc van trước cảnh người con lên cơn, quậy phá. Mà có gì để phá khi căn nhà đã quá nát bươm. Còn gần 50 mét nữa mới tới nơi nhưng từ xa, tiếng đập phá, tiếng la lối om xòm đã làm rộn cả xóm. Một số thành viên trong đoàn đã tỏ ra sợ hãi trước cảnh bất an. Chúng tôi trấn an bà mẹ, Phật tử An Nghiêm trong Đoàn khuyên giải người con, nhìn cảnh lòng thương, nhìn người bất lực, chúng tôi nghĩ rằng, sự giúp đỡ kịp thời của chúng tôi chẵng thể nào xóa hết niềm đau mà bấy lâu nay người mẹ già chịu đựng. Có chăng, niềm hạnh phúc bây giờ của bà mẹ, đơn giản chỉ là ba người con khờ khỏi bệnh.

Thiên tai, bệnh tật đã đành; nhân tai cũng không tha con người nơi đây vốn đã sống gần như tách biệt với thế giới bên ngoài.

Khi đoàn đến thăm gia đình anh Nguyễn Văn Chung, người bị tai nạn giao thông phải nằm 9 tháng ròng tại bệnh viện Trung Ương Huế. Nhìn một bên đầu bị lõm do thiếu một phần hộp sọ, ai nấy khỏi phải đau lòng. Người vợ thương chồng, cô Nguyễn Thị Hoa đành bán hết nhà cửa để lo tiền chạy chữa. Vào cảnh cùng đường cô đành thuê một góc nhỏ căn nhà người khác để làm chổ nương thân. Nhìn họ, chúng tôi thấy mình thật may mắn. Nhìn họ, lòng chúng tôi thấy cảm thương vì chính họ đã cho chúng tôi biết rõ nhiều khía cạnh của cuộc đời, và chính họ là kẻ đại diện cho những mặt trái cuộc sống vốn đa sắc, đa diện.

Hay, khi chúng tôi đến với bà con Bản Hà – một bản nằm heo hút bên dưới sườn đồi. Dẫn lối chúng tôi là con đường đất đỏ sình lầy, giao thông là cái đang cản trở con người nơi đây vươn lên thoát nghèo chính đáng; mặt khác, chúng tôi vô cùng xúc động với con người nơi đây, tuy cuộc sống khó khăn họ vẫn luôn niềm nở; nhìn các em nhỏ hồn nhiên tặng chúng tôi những bài hát; dẫu biết rằng, vẫn chưa có tròn vành, rõ chữ nhưng chúng tôi thấy nghe sao ấm lòng và xua tan bao nỗi mệt nhọc.

Trong hành trình về với bà con Quảng Bình, Bản Hà là địa điểm cuối cùng của chúng tôi. Tiếp cận bà con nơi vùng quê nghèo biên giới, chúng tôi càng thấm thía hơn ý nghĩa của chuyến thiện nguyện này. Bao công sức bỏ ra ngày hôm nay, dẫu có mệt nhọc; song, chúng tôi đã góp phần tái lập năng lượng thương yêu để hướng về bà con Quảng Trị vào ngày kế tiếp.

Xin nhắn gửi đôi lời: “ Quảng Bình – Quê ta ơi”!

Nhân Trần